Jak przechowywać odpady medyczne? – wymagania i procedury postępowania

Zarządzanie odpadami medycznymi to kwestia, która mieści się nie tylko w granicach prawa i etyki, ale wpływa również na sferę ekologiczną. Odpady medyczne, takie jak igły, strzykawki czy opatrunki, wymagają specjalnej segregacji, przechowywania i utylizacji. Niewłaściwe postępowanie z nimi może prowadzić do poważnych zagrożeń dla zdrowia publicznego i środowiska naturalnego. Dlatego tak ważna jest wiedza na temat tego, jak przechowywać odpady medyczne, w jakich temperaturach oraz jak długo.

Przechowywanie odpadów medycznych – podstawy

Fundamentem w zarządzaniu odpadami medycznymi jest znajomość prawa. W polskim ustawodawstwie istnieje kilka kluczowych dokumentów regulujących tę kwestię w sposób szczegółowy. Są to między innymi Ustawa o odpadach czy Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi. O aspektach prawnych więcej pisaliśmy w artykule: Segregacja odpadów medycznych – ważne zasady i rozporządzenie.

Kluczowe zagadnienie to właściwe identyfikowanie odpadów w placówkach generujących odpady medyczne. Wyróżnia się ich 3 grupy:

1) zakaźne o kodach 180102, 180103, 180180 i 180182;

2) niebezpieczne, inne niż zakaźne, o kodach 180106, 180108 i 180110;

3) inne niż niebezpieczne o kodach 180101, 180104, 180107, 180109 i 180181.

Segregacja odpadów medycznych – kolory worków i pojemników

Segregacji odpadów medycznych powinno dokonywać się z wykorzystaniem worków i pojemników głównie w kolorach czerwonym i żółtym, które dostępne są w naszym sklepie. Tę kwestię szczegółowo reguluje treść Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi.

• Pojemniki i worki czerwone – do nich należy wrzucać odpady medyczne zakaźne (180102, 180103, 180180 i 180182), z wyjątkiem odpadów medycznych o ostrych końcach i krawędziach.
• Pojemniki i worki żółte – do nich należy wrzucać odpady medyczne niebezpieczne, inne niż zakaźne (180106, 180108 i 180110), z wyjątkiem odpadów medycznych o ostrych końcach i krawędziach.
• Pojemniki i worki inne niż czerwone i żółte – mogą posłużyć do składowania odpadów innych niż niebezpieczne (180101, 180104, 180107, 180109 i 180181).

Dodatkowo warto wiedzieć, że w pojemnikach czerwonych należy składować odpady medyczne zakaźne, w których zidentyfikowano lub, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że zawierają biologiczne czynniki chorobotwórcze, które podlegają zakwalifikowaniu do kategorii A według przepisów ADR.

Worki jednorazowego użycia umieszcza się na stelażach lub w sztywnych pojemnikach jednorazowego lub wielokrotnego użycia w sposób pozwalający na uniknięcie zakażenia osób mających kontakt z workiem lub pojemnikiem. Muszą być one odpowiednio oznaczone:

• kodem odpadów medycznych w nim przechowywanych,
• nazwą wytwórcy odpadów medycznych,
• numerem REGON wytwórcy odpadów medycznych,
• numerem księgi rejestrowej wytwórcy odpadów medycznych w rejestrze podmiotów wykonujących działalność leczniczą, o którym mowa w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1638, 1948 i 2260), wraz z podaniem organu rejestrowego,
• datą i godziną otwarcia (rozpoczęcia użytkowania)
• datą i godziną zamknięcia.

Dodatkowo pojemniki zawierające wysoko zakaźne materiały medyczne, muszą być oznaczone znakiem ostrzegającym przed zagrożeniem biologicznym oraz napisem „MATERIAŁ ZAKAŹNY DLA LUDZI”.

Odpady medyczne o ostrych końcach i krawędziach

Wspomniane rozporządzenie Ministra Zdrowia określa również segregowanie odpadów medycznych o ostrych końcach i krawędziach. Zbiera się je w miejscu ich powstawania do pojemników jednorazowego użycia, sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, mechanicznie odpornych na przekłucie lub przecięcie. Kolory tych pojemników powinny być zgodne z powyższymi wskazówkami, umożliwiając jednoznaczne zidentyfikowanie ich przeznaczenia – np. do opadów zakaźnych – czerwony pojemnik.

Placówki generujące odpady medyczne muszą też wiedzieć, że pojemniki i worki nie mogą być przepełniane ponad normę. To znaczy, że zapełnia się je co najwyżej do 2/3 ich objętości w sposób umożliwiający ich bezpieczne zamknięcie. Dodatkowo niedopuszczalne jest otwieranie raz zamkniętych pojemników lub worków jednorazowego użycia.

Przechowywanie odpadów medycznych – temperatura i czas

Pojemniki lub worki należy wymieniać się tak często, jak pozwalają na to warunki przechowywania oraz właściwości odpadów medycznych w nich gromadzonych, nie rzadziej niż co 72 godziny. W przypadku wysoce zakaźnych odpadów medycznych dozwolone jest przechowywanie w miejscu ich powstawania, nie dłużej niż 24 godziny.

• Wstępne magazynowanie odpadów medycznych o kodzie 180102 odbywa się tylko w temperaturze do 10ºC, a czas ich przechowywania nie może przekroczyć 72 godzin.
• Wstępne magazynowanie odpadów medycznych o kodach 180103, 180106, 180108, 180110 i 180182 odbywa się tylko w temperaturze do 18ºC, z tym że od 10ºC do 18ºC może odbywać się tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłużej niż 72 godziny, natomiast w temperaturze do 10ºC – nie dłużej niż 30 dni.
• Odpady medyczne inne niż niebezpieczne mogą być wstępnie magazynowane tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłużej niż 30 dni.

Pomieszczenie do magazynowania odpadów medycznych – wymagania

Do magazynowania odpadów medycznych podmiot powinien przewidzieć specjalne miejsce. Pomieszczenie do składowania powinno:

• posiadać niezależne wejście,
• być zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych,
• posiadać ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję,
• być zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt,
• posiadać drzwi wejściowe bez progu, których szerokość i wysokość gwarantuje swobodny dostęp,
• posiadać miejsca lub boksy wydzielone i oznakowane w zależności od rodzaju magazynowanych odpadów medycznych, a w przypadku magazynowania odpadów medycznych w oznakowanych, szczelnie zamkniętych pojemnikach lub kontenerach dopuszcza się brak wydzielonych boksów,
• być wyposażone w termometr do pomiaru temperatury wewnątrz pomieszczenia,
• posiadać wentylację zapewniającą podciśnienie, z zapewnieniem filtracji odprowadzanego powietrza; dopuszcza się zastosowanie wentylacji grawitacyjnej pod warunkiem magazynowania odpadów medycznych w szczelnie zamkniętych pojemnikach lub kontenerach i oznakowanych w zależności od rodzaju magazynowanych odpadów medycznych,
• posiadać zabezpieczenia techniczne przed rozprzestrzenianiem się magazynowanych odpadów medycznych, obejmujące również gromadzenie ewentualnych odcieków z tych odpadów.

Przechowywanie odpadów medycznych w lodówce – wymagania

Podmioty generujące odpady medyczne bardzo często decydują się na przechowywanie ich w lodówkach. Dzięki temu są w stanie spełnić wymogi, które umożliwiają ich dłuższe składowanie – w temperaturze do 10ºC. W rozporządzeniu wskazano wytyczne, które należy spełnić w przypadku lodówek.

Stacjonarne urządzenie chłodnicze:

• jest zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych,
• posiada ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję,
• jest zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt,
• posiada drzwi wejściowe bez progu, których szerokość i wysokość powinna gwarantować swobodny dostęp,
• jest wyposażone w termometr do pomiaru temperatury wewnątrz urządzenia,
• posiada zamknięcie drzwi wejściowych umożliwiające ich otwarcie od wewnątrz,
• posiada przedsionek przed wejściem do urządzenia.

Przenośne urządzenie chłodnicze:

• posiada wnętrze wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję,
• jest zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt,
• jest zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych,
• jest wyposażone w termometr do pomiaru temperatury wewnątrz urządzenia.

Właściwa segregacja, przechowywanie i utylizacja odpadów medycznych są kluczowe dla ochrony zdrowia publicznego i środowiska naturalnego. Pamiętajmy, że zasady te dotyczą nie tylko placówek medycznych, ale każdej firmy, która generuje, transportuje i utylizuje tego rodzaju odpady. Znajomość przepisów i współpraca z odpowiednimi kontrahentami w tej tematyce to gwarancja działania zgodnie z prawem. Jest to ważne nie tylko ze względów środowiskowych, ale także finansowych. W przypadku uchybień mogą być nakładane wysokie kary.

Przeczytaj także: