Co się dzieje z odpadami medycznymi? Ustawa o utylizacji odpadów medycznych

Grzywna w wysokości od kilkuset do kilku tysięcy złotych, a nawet kara aresztu. Takie konsekwencje czekają na podmioty nieprzestrzegające przepisów ustawy o utylizacji odpadów medycznych. Sankcje są nakładane z najwyższą surowością, a to dlatego, że odpady medyczne mogą stanowić zagrożenie epidemiologiczne dla zdrowia i życia ludzi oraz środowiska. Co zatem dzieje się z odpadami medycznymi i jakie w tym zakresie panują w Polsce przepisy?

Utylizacja odpadów medycznych – przepisy

Gospodarka odpadami medycznymi to między innymi zbieranie i transport odpadów oraz nadzór nad tymi działaniami. Jest do tego zobowiązany, każdy podmiot wytwarzający tego typu śmieci:

• Zakłady Opieki Zdrowotnej
• Szpitale
• Gabinety stomatologiczne
• Przychodnie lekarskie
• Przychodnie weterynaryjne
• Gabinety kosmetyczne
• Studia tatuażu i piercingu
• Laboratoria
• Gabinety lekarskie
• Domy Pomocy Społecznej

Podmioty te produkują zarówno odpady medyczne zakaźne, niebezpieczne, inne niż zakaźne, jak i inne niż niebezpieczne. Do tych pierwszych zalicza się odpady, które zawierają żywe mikroorganizmy bądź toksyny stanowiące zagrożenie epidemiologiczne. Do drugich m.in. chemikalia, leki cytostatyczne i cytotoksyczne czy odpady amalgamatu dentystycznego. Z kolei odpady medyczne inne niż niebezpieczne nie posiadają właściwości niebezpiecznych i należą do nich np. chemikalia czy przeterminowane leki.

Szczegółowe przepisy dotyczące zarządzania odpadami, w tym odpadami medycznymi zawarte są w Ustawie z dnia 14 grudnia 2012 roku o odpadach (Dz.U. z 2021 roku poz. 779, 784, 1648 i 2151). Ponadto szczegółowe wymogi i procedury związane z gospodarowaniem odpadami medycznymi mogą być określane w rozporządzeniach wykonawczych oraz aktach prawa miejscowego.

W związku z tym istotnym dokumentem jest m.in. rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi. Równie ważne jest rozporządzenie Ministra Klimatu I Środowiska z dnia 26 listopada 2021 r. w sprawie unieszkodliwiania oraz magazynowania odpadów medycznych i odpadów weterynaryjnych.

Oryginalne dokumenty można znaleźć na stronie rządowej i każda placówka posiadająca odpady medyczne powinna znać ich treść. To konieczne, by nie działać na szkodę środowiska i uniknąć błędów, za które można zostać ukaranym.

Najważniejsze wytyczne z przepisów o utylizacji odpadów medycznych

• zakaz zbierania zakaźnych odpadów medycznych poza miejscem wytwarzania,
• zakaz unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych we współspalarniach odpadów,
• zakaz składowania zakaźnych odpadów medycznych na składowisku,
• odpady medyczne muszą być zbierane do wysokiej jakości pojemników i worków,
• do pojemników i worków koloru czerwonego, zbierane są odpady medyczne zakaźne,
• do pojemników i worków koloru żółtego, zbierane są odpady medyczne niebezpieczne,
• czas magazynowania odpadów niebezpiecznych nie może przekraczać 72 godzin w pomieszczeniu o temperaturze od 10º C do 18º C,
• w temperaturze poniżej 10º C odpady medyczne niebezpieczne mogą być magazynowane tak długo, jak długo pozwalają na to ich właściwości, ale nie dłużej niż 30 dni,
• każdy pojemnik i worek jednorazowego użytku powinien posiadać widoczne oznakowanie o kodzie odpadów w nich przechowywanych,
• każdy pojemnik i worek jednorazowego użytku powinien być opisany datą rozpoczęcia użytkowania pojemnika i datą zamknięcia worka lub pojemnika.

Kontrola właściwej gospodarki odpadami medycznymi – NIK

Organem uprawnionym do kontroli szpitali i innych podmiotów ws. właściwego gospodarowania odpadami medycznymi jest Najwyższa Izba Kontroli. Instytucja niejednokrotnie wydawała oświadczenia, że system utylizacji odpadów medycznych jest w Polsce nieszczelny. Według NIK jeszcze dekadę temu w Polsce wytwarzało się ok. 40-50 tys. ton odpadów medycznych rocznie 1. Dziś śmieci tego rodzaju liczy się w setkach tysięcy – najnowsze dane mówią o nawet 200 tys ton 2.

Przy tak rekordowych wynikach zaniedbania w kwestii utylizacji odpadów medycznych to poważny problem, za którym kryje się sporo ryzyko. Poważne nieprawidłowości wykryte przez NIK dotyczą szczególnie segregacji:

• odpady nie są sortowane lub miesza się ich różne rodzaje,
• na workach i pojemnikach z odpadami brakuje kodów, które określałyby ich rodzaj,
• na workach i pojemnikach z odpadami brakuje innych istotnych oznaczeń i dat,
• przepełnione worki uniemożliwiają ich bezpieczne zamknięcie,
• brak zabezpieczenia pomieszczeń magazynowych przed dostępem osób nieupoważnionych.

Co się dzieje z odpadami medycznymi – metody utylizacji

W Polsce odpady medyczne są utylizowane głównie poprzez termiczne przekształcanie w specjalnych piecach, które spalają szkodliwe substancje. Tego typu obróbce poddawane są przede wszystkim odpady medyczne niebezpieczne. Alternatywne metody na unieszkodliwianie odpadów medycznych to m.in.:

• autoklawowanie
• dezynfekcja termiczna
• działanie mikrofalami
• inna obróbka fizyczno-chemiczna.

Transport odpadów medycznych

Jednak zanim odpady zostaną spalone lub unieszkodliwione w inny sposób, konieczne jest zadbanie o ich zgodny z prawem i odpowiedzialny transport. To zadanie mogą realizować jedynie podmioty posiadające odpowiednie zezwolenia i zgody. Firma TPO jest nie tylko uprawniona do transportu odpadów medycznych, ale także spełnia najwyższe standardy świadczenia tego typu usług. W celu uzyskania szczegółowych informacji skontaktuj się z nami lub uzyskaj wycenę poprzez formularz na stronie.

Przepisy nakładają na firmy transportujące odpady medyczne szereg wymogów, które muszą zostać spełnione. Dotyczą one właściwego przystosowania pojazdów. Powinny być one zadaszone i oznaczone specjalnymi tabliczkami z przodu oraz z tyłu auta. Ponadto transporter zobowiązany jest do przewożenia ładunku w przystosowanych do tego specjalistycznych pojemnikach na odpady medyczne.

Jednak to nie wszystko. Konieczne jest także właściwe przeszkolenie kierowców i pracowników. W TPO poważnie podchodzi się do transportu odpadów medycznych. Dlatego wyspecjalizowana kadra doskonale wie, jak zadbać o bezpieczeństwo całego procesu. Firma odpowiada nie tylko za transport odpadów medycznych, ale także oferuje sporządzanie sprawozdań czy prowadzenie pełnej ewidencji odpadów w systemie BDO.

Przeczytaj także: